Pusat Sumber Sekolah, SK Sungai Gau, Temerloh, Pahang

NOTA :

Secara ringkas, buku fiksyen ialah hasil imaginasi penulis, manakala buku bukan fiksyen berasaskan fakta dan peristiwa sebenar. 

1. Sumber Cerita

Aspek paling asas dalam membezakan buku fiksyen dan bukan fiksyen adalah asal-usul ceritanya, adakah ia rekaan sepenuhnya atau berdasarkan realiti kehidupan?

Buku fiksyen dihasilkan daripada imaginasi penulis. Walaupun sesetengah latar atau peristiwa mungkin diinspirasikan daripada kejadian sebenar, keseluruhan cerita, watak dan plot adalah hasil rekaan. Misalnya, sebuah novel fantasi seperti Harry Potter mungkin mencerminkan konflik sosial sebenar, tetapi ia berlaku di dunia rekaan yang tidak wujud dalam realiti.Rak buku

Buku bukan fiksyen pula disandarkan kepada fakta sebenar. Ia merujuk kepada maklumat yang boleh disahkan melalui kajian, sejarah, atau pengalaman peribadi yang benar-benar berlaku. Sebagai contoh, buku biografi A Doctor in the House menceritakan pengalaman sebenar Tun Dr. Mahathir Mohamad berdasarkan peristiwa hidupnya.

Perbezaan ini sangat penting untuk difahami kerana ia menentukan tahap kebolehpercayaan dan objektiviti kandungan buku tersebut.

2. Tujuan Penulisan

Tujuan atau niat penulis juga memainkan peranan penting dalam menentukan sama ada sesebuah buku tergolong dalam kategori fiksyen atau bukan fiksyen.

Buku fiksyen biasanya ditulis untuk tujuan hiburan, emosi atau inspirasi. Penulis menggunakan penceritaan untuk membawa pembaca mengembara ke dunia lain, merasai konflik batin watak atau menghayati nilai-nilai kehidupan melalui simbolik. Buku seperti Salina karya A. Samad Said mengangkat isu sosial melalui penceritaan yang menyentuh hati.

Buku bukan fiksyen ditulis dengan niat untuk mendidik atau menyampaikan maklumat. Ia digunakan dalam bidang akademik, profesional dan penyelidikan untuk memberikan pemahaman mendalam tentang sesuatu topik. Buku teks sekolah, manual perniagaan atau jurnal penyelidikan semuanya bertujuan memberikan ilmu yang sahih dan boleh dipercayai.

3. Gaya Penulisan

Gaya penulisan mencerminkan cara penyampaian isi kandungan kepada pembaca dan menjadi salah satu kriteria penting dalam membezakan antara fiksyen dan bukan fiksyen.

Dalam buku fiksyen, gaya penulisan lebih bersifat sastera dan naratif. Penulis bebas bermain dengan gaya bahasa, metafora, simbolisme dan dialog yang kuat. Penggunaan emosi dan konflik dramatik sangat penting untuk mencipta keterikatan pembaca terhadap cerita.

Dalam buku bukan fiksyen, gaya penulisan lebih objektif dan formal. Penulis cenderung menggunakan struktur yang tersusun, fakta yang disokong sumber dan hujah yang logik. Gaya penulisan ini bertujuan memberikan kejelasan, ketepatan dan kebolehpercayaan kepada pembaca.

Kebolehan untuk mengenal pasti gaya penulisan ini akan membantu pembaca menilai kandungan buku dengan lebih kritikal dan berinformasi.

4. Contoh Genre

Genre merupakan kategori atau jenis buku berdasarkan kandungan dan gaya penceritaannya. Mengetahui genre membantu pembaca memilih bahan bacaan mengikut minat dan keperluan mereka.

Buku fiksyen mempunyai pelbagai genre seperti:

• Fantasi: Dunia rekaan penuh magis seperti Lord of the Rings

• Cereka Sains: Berdasarkan sains dan teknologi masa depan seperti The Martian

• Drama dan Romantik: Berkisarkan konflik peribadi atau hubungan seperti Ombak Rindu

• Fiksyen Sejarah: Berdasarkan era sejarah tertentu dengan naratif rekaan seperti Puteri Gunung Ledang

Buku bukan fiksyen pula meliputi genre yang berasaskan fakta, antaranya:

• Biografi & Autobiografi: Kisah hidup individu seperti Nelson Mandela: Long Walk to Freedom

• Dokumentari & Kajian Sejarah: Menghuraikan peristiwa penting seperti Sejarah Melayu

• Buku Teks & Panduan Profesional: Digunakan dalam pendidikan dan latihan seperti buku Ekonomi Tingkatan 5

Kepelbagaian genre ini menunjukkan bahawa sama ada fiksyen atau bukan fiksyen, kedua-duanya mempunyai nilai dan kegunaan tersendiri yang boleh dinikmati oleh pelbagai lapisan masyarakat.

5. Watak dan Latar

Watak dan latar memainkan peranan besar dalam membentuk pengalaman membaca. Perbezaan antara buku fiksyen dan bukan fiksyen amat ketara dari segi elemen ini.

Buku fiksyen menampilkan:

• Watak yang direka khas oleh penulis, boleh jadi manusia, haiwan bercakap, makhluk mitos atau makhluk asing.

• Latar tempat dan masa boleh jadi sepenuhnya rekaan seperti planet lain, dunia sihir atau zaman purba yang diubahsuai.

• Contohnya, dalam Narnia, watak singa yang boleh bercakap tinggal di dunia alternatif yang hanya boleh diakses melalui almari pakaian.

Buku bukan fiksyen pula menampilkan:

• Individu sebenar seperti tokoh sejarah, ahli politik atau saintis yang pernah wujud.

• Latar tempat yang benar-benar ada dan boleh dilawati seperti Kota Melaka atau Menara Eiffel.

• Segala butiran mengenai watak dan latar ini biasanya boleh dirujuk dan disahkan melalui dokumen rasmi atau sumber sejarah.

Pengisian Nilam Kelas 6 Al Farabi